Endüstriyel alanın vazgeçilmez bir parçası olan çekvalf, sıvı ve gaz gibi akışkanların belirli bir yönde akması sağlayan vana çeşididir. Kullanımı sayesinde akışkanın herhangi bir olumsuz durumda geriye dönmesi engellenmektedir. Nitekim akışkan geçen her aksamda bulunması zaruri bir şekilde gereken, devre elemanları arasında yer almaktadır. Kendi içerisinde belirli amaçlar taşıyan birçok çeşidi de bulunmaktadır.
Çekvalf Nedir?
İngilizce “Check Valve” kelimelerin türeyen çekvalf, dilimize emniyet valfi anlamına gelen çekvalf olarak adlandırılmaktadır. Akışkan geçen sistemlerde, akışkanın tek yönlü ilerlemesini sağlamaktadır. Nitekim herhangi bir olumsuz duruma karşın akışkanın yön değiştirilmesi engellenmektedir. Özellikle gaz gibi akışkanların tek yönde ilerlemesi gerektiğinden çekvalf kullanımı oldukça önemlidir. Ters basınç ilkesine dayanılarak elde edilen bu devre elemanı, yaylı mekanizması sayesinde akışkanın ilerlemesini tek yöne indirgemektedir. Bu şekilde gaz ve sıvıların akış yönünün terse dönmesi engellenmiş olur. Nitekim ters yöne dönen akışkanın zamanla birikmeye bağlı sıkışması gibi sorunların önüne çekvalf sayesinde geçilmiş olmaktadır.
Çekvalf Çeşitleri Nelerdir?
Çekvalf vanalar, belirli koşullara hizmet etmesi amacıyla çeşitli alanlara yayılmıştır. Alanı gereği belirli kriterleri üzerinde toplayan çekvalf vanalar, genel olarak akışkanların tek yönlü hareket etmesini sağlamaktadır. Ancak bulunduğu sistem dolayısıyla bir takım başka özelliklere de sahiptir. Dilerseniz çeşitleri inceleyelim.
Çalpara (Swing) Çekvalf :
Herhangi bir sistem üzerinde akışkanın durması nedeniyle oluşabilecek sızdırmayı engellemesi amacıyla kullanılmaktadır. Üzerinde bulunan disk, akışkanın ani durmasıyla oluşan ağırlık neticesinde gövde kısmında bulunan yatağa tutunmaktadır. Bu sayede sistemden akışkan sızmamış olur.
Disko Çekvalf :
Bir sistemden geçmesi planlanan akışkanın yönünü ayarlayarak akmasına izin verilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Yapısı gereği yaylı bir yapıya sahip olan bu çekvalf çeşidi, yayın kısalıp uzamasına dayanan bir sistem ile çalışmaktadır.
Yaylı Çekvalf :
Bir sistemde devam eden akış yönüne dik olarak monte edilen bu çekvalf çeşidi sayesinde yay kuvvetinden yararlanılarak akışkanının sızması önlenmektedir. Sistem basıncına göre yayları hareket etmektedir.
Toplu Çekvalf :
Daha çok atık su taşıyan akışkan sistemlerinde kullanılmaktadır. Yapısı gereği suya bağlı olarak akan atığın, akışkanın yönünü engellememesi amaçlanmaktadır. Ayrıca sızdırmazlık prensibi ile de çalışmaktadır.
Dual Tip Çekvalf :
İki yarım diskten oluşan bu çekvalf çeşidi, bulunduğu sistemde akışkanın sızmasını engellemektedir.
Wafer Çekvalf :
Akış – yay prensibi ile çalışan wafer çekvalf, sistem üzerindeki akışın durması ile yay kuvveti gövdeyi kapatmaktadır. Bu sayede akışkanın sızma durumu engellenmiş olur.
Tilting Çekvalf :
Daha çok ağırlığı yüksek akışkan sistemlerde kullanılmaktadır. Akışkanın tek yönlü hareket etmesi sağlanmaktadır.
Damper Ünitesi :
Akışkan sistemlerde gerçekleşen yüksek sesi engellemesi amacıyla kullanılmaktadır. Ayrıca akışkanın hızının da ayarlanmasına olanak sağlamaktadır.
Çekvalf Ne İşe Yarar?
Çekvalf, akışkanların istenilen bir doğrultü yönünde iletilmesini sağlayan vana çeşididir. Bulunduğu ortam gereyi farklı yönlere yönelme eğilimi üzerine olan akışkanları tek yönlü ilerlemesini sağlamaktadır. Bu sayede akışkanların başka yönlere dağılmadan tek yönlü ilerleyişi sağlanmaktadır. Akışkanların geriye dönmesi gibi durumlar önlenmiş olur ve birikmeye bağlı olarak yaşanacak olumsuz koşullar engellenmiş olur.
Çekvalf Kullanım Alanları Nelerdir?
Çekvalf kullanım amacı ile özellikle 4 alanda aktif olarak kullanılmaktadır. Bunlar;
- Endüstriyel Alan : Akışkanların taşınmasında tek yönlü iletim sağlanması amacıyla kullanılmaktadır.
- Kimya Alanı : Yapılan deneysel kaplarda gaz ve sıvı gibi akışkanların istenilen yöne aktarılmasını amacıyla kullanılmaktadır.
- Akvaryum Alanı : Deniz hayvanlarının yaşaması amacıyla oluşturulan akvaryumlardasuyun taşmasını engellemek amacıyla kullanılmaktadır.
- Mutfak Alanı : Aspiratörler sayesinde istenmeyen kokuların (gaz) bulunan ortamdan çekilmesini sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Çekvalf Seçiminde Dikkat Edilecek Kriterler Nelerdir?
Çekvalf seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken önemli kriteler şunlardır;
- Eklenecek olan sisteme uygun bir yapısının olması
- Basınç kaybının minimal seviyede olması
- Kendiliğinden kapanma/pasif hale geçmemesi
- Paslanma gibi olumsuz durumların hızlı gerçekleşmemesi
- Herhangi bir noktasınfa çatlak olmaması
- Sistemine göre hız ayarının yapılabilir olması
- Orijinal malzemelerden oluşturulması
- Büyük sistemler için sürekli değişmesi gerektiğinden ekonomik olarak uygun fiyatlı olması
- Sistemde bulunması gereken yere göre özel olarak tasarlanması (boyut, şekil vs.)
- Sızdırmaya karşı dayanıklı olması
gibi önemli kriterler yer almaktadır.
Çekvalf Fiyatları Nedir?
Çekvalf, bulunacağı sisteme göre birçok çeşidi yer almaktadır. Ancak aynı amaç olan sızdırmazlık ve akışkanın tek yönlü hareket etmesi için kullanılan çekvalflar, ¼ – ½ oranları ortalama 150 TL civarı ile satılmaktadır. (Ağustos 2021) Bu bazda kaliteli bir çekvalf için bu civarlarda ödeme yapmanız gerekmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar:
Yazı İçeriği